Khái niệm về chuỗi khối có phép và không có phép là gì?

Mọi người đều có thể sử dụng blockchain phi phép. Nếu bạn đáp ứng các yêu cầu cụ thể, thậm chí có thể tham gia vào cơ chế đồng thuận của họ. Bitcoin, Ethereum, BNB Chain đều là các blockchain phi phép, thường có đặc điểm minh bạch và phi tập trung.

Blockchain có phép bắt buộc phải có lời mời mới được tham gia. Blockchain có phép thường được ứng dụng trong các doanh nghiệp tư nhân, phù hợp với các trường hợp sử dụng nhất định. Quyền lực nằm trong tay một số ít các xác thực viên có thể đưa ra phần lớn các quyết định của mạng lưới. Mức độ minh bạch có thể bị ảnh hưởng, nhưng tốc độ cập nhật mạng và khả năng mở rộng thường được nâng cao đáng kể.

Giới thiệu

Bạn đã từng tự hỏi blockchain bạn đang sử dụng thuộc loại nào chưa? Ngoài bằng chứng công việc(PoW) và bằng chứng cổ phần(PoS), còn có thể phân loại theo cách nào nữa không? Thực tế, blockchain có thể được chia thành hai loại: có phép và phi phép. Hiểu rõ hai loại này giúp bạn hiểu sâu hơn về đặc điểm của blockchain và tính thanh khoản cao của chúng.

Blockchain có phép và phi phép là gì?

Không chỉ có một loại blockchain. Một trong những cách phân biệt hiệu quả nhất là xác định xem chuỗi đó thuộc loại có phép hay phi phép. Bạn có thể đã quen thuộc với các loại blockchain phi phép, đối với blockchain phi phép, bất kỳ ai cũng có thể tham gia sử dụng và vận hành, cũng có thể trực tiếp sử dụng mạng và tham gia vào quá trình xác thực. Bitcoin, BNB Chain và Ethereum đều thuộc loại blockchain phi phép.

Trong blockchain có phép, người dùng phải có phép mới được tham gia. Blockchain có phép thường được sử dụng trong các tình huống tư nhân, như trong nội bộ của một tổ chức hoặc doanh nghiệp. Ví dụ, một công ty có thể sử dụng framework blockchain Hyperledger Fabric để tạo ra blockchain có phép cho hệ thống chuỗi cung ứng của mình. Nếu bạn muốn tham gia vào mạng này, cần phải được quản trị viên cấp phép đặc biệt.

Giới thiệu về lịch sử và nền tảng

Công nghệ blockchain có thể truy nguyên từ thời sơ khai của whitepaper Bitcoin của Satoshi Nakamoto. Công nghệ blockchain được giới thiệu trong whitepaper này thuộc loại phi phép, nơi các người dùng không liên kết với nhau tạo ra sự đồng thuận trên chuỗi. Do mô hình Bitcoin ảnh hưởng đến nhiều thế hệ blockchain, xu hướng blockchain phi phép vẫn tiếp tục phát triển. Giá trị và tinh thần mà Bitcoin và các đồng tiền mã hóa sau này truyền tải phù hợp hoàn hảo với blockchain phi phép công cộng.

Đặc điểm của blockchain cũng rất hấp dẫn trong các ứng dụng trong các môi trường tư nhân. Tính bất biến, minh bạch (trong một số khía cạnh), an toàn của blockchain khiến mọi người muốn tạo ra một mạng lưới có giới hạn truy cập cao hơn.

Để hiện thực hóa ý tưởng này, các nhà phát triển blockchain đã tạo ra các framework blockchain có phép, cũng có người tùy chỉnh blockchain dành riêng cho bên thứ ba. Framework Hyperledger Fabric đã đề cập ở trên là một ví dụ về framework blockchain có phép. Quorum, MultiChain, Ethereum Geth cũng cung cấp framework blockchain có phép cho doanh nghiệp.

Các đặc điểm chính

Các đặc điểm dưới đây không phải lúc nào cũng phù hợp với tất cả các blockchain có phép và phi phép. Nhưng nhìn chung, phần lớn các blockchain đều phù hợp với những đặc điểm rõ ràng này.

Có phép

Phi phép

Minh bạch

Hạn chế

Hoàn toàn minh bạch

Người dùng

Chỉ dành cho người được mời

Bất kỳ ai

Tài sản kỹ thuật số / Token

Hiếm có

Phổ biến

Quá trình cập nhật đồng thuận

Thời gian ngắn

Thời gian dài

Khả năng mở rộng

Có thể kiểm soát

Khó kiểm soát

Quyền truy cập mạng

Tập trung

Phi tập trung

Ưu điểm của blockchain phi phép

Tiềm năng phi tập trung. Không phải tất cả các blockchain phi phép đều phi tập trung, nhưng chúng thường có tiềm năng phi tập trung cao. Người dùng có thể tự do tham gia vào cơ chế đồng thuận hoặc sử dụng mạng lưới blockchain phi phép trong phạm vi khả năng của họ.

Đồng thuận tập thể. Người dùng có thể tích cực tham gia và thay đổi cài đặt mạng. Các xác thực viên và người dùng mạng có quyền bỏ phiếu cao, và các thay đổi có thể gây ra phân nhánh của blockchain nếu có sự bất đồng.

Dễ tiếp cận. Mạng blockchain phi phép dễ truy cập, rào cản gia nhập tương đối thấp, bất kỳ ai cũng có thể tạo ví và tham gia.

Nhược điểm của blockchain phi phép

Khả năng mở rộng thấp. Blockchain phi phép phải đối mặt với lượng người dùng lớn và tải cao. Để nâng cấp mạng nhằm tăng khả năng mở rộng, cần có sự đồng thuận tập thể để thực hiện hiệu quả.

Tấn công độc hại. Bất kỳ ai cũng có thể tham gia vào blockchain phi phép, do đó mạng luôn đối mặt với các cuộc tấn công độc hại.

Thông tin quá minh bạch. Thông tin trên blockchain phi phép có thể công khai, dẫn đến các vấn đề tiềm ẩn về quyền riêng tư và an ninh.

Ưu điểm của blockchain có phép

Khả năng mở rộng cao. Blockchain có phép thường do một thực thể có quyền kiểm soát nhất định đối với các xác thực viên vận hành, việc nâng cấp mạng khá dễ dàng.

Tùy biến linh hoạt. Blockchain có phép có thể được tạo ra để phục vụ mục tiêu cụ thể, thực hiện các chức năng đặc thù một cách hiệu quả. Nếu cần thay đổi cài đặt, cũng dễ dàng thực hiện.

Minh bạch có kiểm soát. Nhà vận hành blockchain có phép có thể điều chỉnh mức độ minh bạch phù hợp với từng trường hợp sử dụng.

Chỉ dành cho người được mời. Bạn có thể kiểm soát chính xác những người tham gia vào blockchain có phép.

Nhược điểm của blockchain có phép

Tập trung quyền lực. Quyền lực có thể chỉ nằm trong tay một thực thể trung tâm hoặc một số ít xác thực viên do chủ sở hữu blockchain lựa chọn, điều này có nghĩa là các quyết định trong mạng có thể không phản ánh lợi ích của tất cả các bên liên quan.

Dễ bị tấn công. Blockchain có phép thường có ít xác thực viên hơn, cơ chế đồng thuận của họ dễ bị tấn công hơn.

Rủi ro kiểm duyệt. Nhà vận hành blockchain có phép có thể hợp tác hoặc cập nhật mạng, dẫn đến rủi ro kiểm duyệt. Nếu đủ nhiều người tham gia đồng ý, thông tin trên blockchain có thể bị thay đổi.

Tôi nên chọn blockchain có phép hay phi phép?

Câu trả lời rất đơn giản. Nếu bạn muốn tạo ra một mạng mở cho tất cả mọi người, bạn cần chọn blockchain phi phép. Tuy nhiên, việc tạo ra một blockchain phi phép không có nghĩa là bạn phải tuân theo các nguyên tắc và mục tiêu tiêu chuẩn. Thực tế, blockchain bạn tạo ra có thể kết hợp cả tập trung và phi phép. Nếu muốn, bạn cũng có thể tăng cường tính riêng tư cho blockchain phi phép.

Nếu bạn muốn áp dụng blockchain trong các môi trường tư nhân, như doanh nghiệp hoặc chính phủ, blockchain có phép thường phù hợp hơn. Tương tự, blockchain có phép bạn tạo ra cũng có thể không tuân theo các đặc điểm truyền thống của blockchain có phép, hoàn toàn có thể minh bạch và công khai.

Kết luận

Là nhà đầu tư hoặc nhà giao dịch tiền mã hóa, bạn có thể chỉ tiếp xúc với blockchain phi phép, nhưng hiểu rõ sự khác biệt giữa blockchain có phép và phi phép là điều có lợi và vô hại. Mọi người dễ dàng có cái nhìn đơn giản về công nghệ sổ cái phân tán (DLT), nghĩ rằng nó phải là mô hình tiền mã hóa minh bạch, công khai, phi tập trung. Nhưng các yếu tố này đều có thể thay đổi — thực tế, nhiều doanh nghiệp tư nhân đã áp dụng blockchain có phép không phù hợp với các quy chuẩn truyền thống. **$PORTAL **$PORTO **$POWER **