#数字资产市场动态 Thảo luận về lý do tại sao thị trường lại có những biến động lớn, không phải chỉ một hoặc hai yếu tố có thể giải thích được.

Bạn hãy xem giai đoạn tăng trưởng, dòng vốn chảy vào → tăng niềm tin → nhiều vốn hơn đổ vào → niềm tin bùng nổ, phản hồi tích cực như vậy một khi đã bắt đầu thì không thể dừng lại. Người thắng cuộc kiếm được rất nhiều, người thua cũng có thể dựa vào sức mạnh của thị trường để gặt hái lợi nhuận. Mọi người cùng nhau ăn mừng, các nguồn vốn đẩy mạnh, tạo thành kiểu "hoặc thắng lớn hoặc rút lui".

Nhưng vấn đề là gì? Khi tăng trưởng chậm lại, kỳ vọng đảo chiều thì sao? Không có quy tắc cứng nào để giữ vững, thị trường bắt đầu tự tiêu thụ chính nó. Khó khăn trong huy động vốn, các dự án vội vàng rút vốn. Nhà đầu tư nhỏ lẻ hoảng loạn, các tổ chức theo đuổi cắt lỗ. Việc co lại biến thành giẫm đạp, giẫm đạp lại thúc đẩy quá trình co lại nhanh hơn. Rủi ro từ việc dần dần tích tụ chuyển thành bùng phát tập trung. Đây không phải là lỗi (Bug), mà là cái giá phải trả của chủ nghĩa tư bản theo đuổi tăng trưởng vô hạn, hiệu quả vô hạn.

Nhìn từ góc độ khác, sự thịnh vượng và sụp đổ của thị trường về bản chất đều do cùng một logic thúc đẩy. Giống như vĩnh cửu tất yếu mang lại mài mòn, kỳ vọng tăng trưởng vô hạn cuối cùng cũng phải thực hiện, và quá trình thực hiện thường rất đau đớn. Những cú sụp đổ "cá voi đen" tưởng chừng như bất thường thực ra là áp lực tích tụ trong hệ thống đã lâu cuối cùng cũng được giải phóng.

Hiểu được logic này, ta sẽ càng hiểu rõ tại sao khi thị trường biến động, phản ứng của cá nhân thường quá chậm — bởi vì đây không phải là điều có thể kiểm soát bằng tính toán lý trí, mà là sự đối phó của tâm lý tập thể và bản chất vốn có của vốn.