Tại sao bây giờ là thời điểm tốt để chú ý đến thị trường chứng khoán châu Âu

Nhận thức lại về thị trường chứng khoán châu Âu thực sự

Nhiều người nghĩ rằng thị trường chứng khoán châu Âu chỉ là một sàn giao dịch đơn lẻ, nhưng thực tế nhận thức này hoàn toàn sai lầm. Thị trường chứng khoán châu Âu không phải là một thể thống nhất, mà là tập hợp của nhiều thị trường quốc gia và khu vực. Sàn giao dịch chứng khoán London, Frankfurt, Euronext Paris, SIX Thụy Sĩ và các sàn quan trọng khác hoạt động độc lập, tuân theo các khung pháp lý khác nhau, nhưng lại liên kết chặt chẽ với nhau. Các nhà đầu tư có thể giao dịch cổ phiếu của các công ty niêm yết từ EU và các quốc gia châu Âu khác qua các nền tảng này.

Nói đơn giản, thị trường chứng khoán châu Âu chính là một hệ sinh thái năng động. Khi chúng ta nói về “thị trường chứng khoán châu Âu”, thường là đề cập đến một số thị trường tiêu biểu nhất trong hệ sinh thái này và hiệu suất của chúng.

Kinh tế châu Âu hiện tại ra sao

Hiện tại, thị trường chứng khoán châu Âu đang đối mặt với tình hình phức tạp và mâu thuẫn. Một mặt, Ngân hàng Trung ương châu Âu liên tục tăng lãi suất đã kiểm soát lạm phát hiệu quả, nhưng mặt khác, tốc độ tăng trưởng kinh tế rõ ràng chậm lại, các quốc gia thể hiện các tình trạng khác nhau.

Lạm phát giảm, nhưng lãi suất vẫn cao là trạng thái bình thường

Dữ liệu cho thấy, tỷ lệ lạm phát hàng năm của các quốc gia châu Âu liên tục giảm, đó là tin tốt. Nhưng tin xấu là, mức độ lạm phát vẫn còn ở mức cao tương đối, điều này có nghĩa là Ngân hàng Trung ương châu Âu trong ngắn hạn sẽ không giảm mạnh lãi suất. Lãi suất cao bất lợi cho các doanh nghiệp tăng trưởng, đặc biệt là cổ phiếu công nghệ, nhưng lại có lợi cho các ngân hàng và tổ chức tài chính. Điều này tạo ra sự khác biệt cấu trúc trong thị trường.

Động lực kinh tế yếu: cứng hoặc mềm

Chỉ số PMI của ngành sản xuất và dịch vụ đều dưới 50, cho thấy hoạt động kinh tế châu Âu đang chậm lại. Hậu quả của đại dịch COVID-19 cộng với bất ổn từ xung đột Ukraine khiến người ta khó dự đoán liệu châu Âu cuối cùng sẽ trải qua một sự chậm lại kinh tế nhẹ nhàng (soft landing) hay suy thoái nghiêm trọng hơn (hard landing). Sự không chắc chắn này trực tiếp ảnh hưởng đến niềm tin của thị trường chứng khoán.

Thị trường lao động bất ngờ vẫn vững vàng

Đây là một điểm tích cực. Tỷ lệ thất nghiệp khu vực đồng euro trong mùa hè giảm xuống mức thấp kỷ lục 6.4%, và triển vọng thu nhập thực của người tiêu dùng đang cải thiện. Đặc biệt, thị trường lao động có mức độ công đoàn cao đã đẩy mạnh tăng lương, hiện tỷ lệ tăng lương trung bình hàng năm của khu vực euro đạt 4.6%, đã bắt đầu vượt qua tốc độ lạm phát. Việc làm ổn định và tăng trưởng thu nhập đã hỗ trợ chi tiêu tiêu dùng, có thể trở thành một hàng phòng thủ cho nền kinh tế châu Âu.

Làm thế nào để tham gia đầu tư vào thị trường chứng khoán châu Âu

Đối với nhà đầu tư cá nhân, theo dõi hàng nghìn công ty niêm yết trên các sàn lớn của châu Âu quá tốn thời gian. Lúc này, chỉ số chứng khoán trở thành “công cụ đầu tư lười” của bạn. Thông qua chỉ số, bạn có thể đầu tư một cách dễ dàng vào toàn bộ thị trường. Các chỉ số này thường tính theo trọng số vốn hóa, các công ty lớn có trọng số cao hơn, chỉ số tăng nghĩa là các cổ phiếu thành phần chính đang mạnh lên.

Hơn nữa, các chỉ số này đã trở thành tài sản cơ sở cho các sản phẩm tài chính như hợp đồng tương lai, quyền chọn, CFD, ETF và nhiều loại khác, mang lại nhiều lựa chọn.

Quét qua 5 chỉ số chính của châu Âu

DAX 40: Tấm gương của nền kinh tế Đức

Chỉ số này đại diện cho 40 doanh nghiệp lớn nhất niêm yết tại Frankfurt. Là biểu tượng của nền kinh tế lớn nhất châu Âu, DAX 40 được xem là thước đo sức khỏe của toàn bộ nền kinh tế châu Âu. Các công ty lớn như Adidas, Siemens, Volkswagen, Deutsche Bank, Mercedes-Benz đều nằm trong đó. Đến cuối năm 2023, DAX 40 tăng 6.82%.

FTSE 100: Biểu tượng của thị trường London

Chỉ số FTSE 100 của Sở Giao dịch chứng khoán London gồm 100 công ty lớn nhất, chiếm hơn 80% vốn hóa thị trường của thị trường Anh. Chỉ số này có tính thanh khoản cao và minh bạch, nhưng cũng đối mặt với biến động tỷ giá và rủi ro địa chính trị. Tuy nhiên, năm 2023 hoạt động không tốt, giảm 1.27% cả năm, phản ánh sự yếu kém của nền kinh tế Anh. Các thành phần chính gồm AstraZeneca, Unilever, Vodafone, BP.

Euro Stoxx 50: Đại diện của khu vực đồng euro

Chỉ số này chọn ra 50 doanh nghiệp hàng đầu của khu vực euro, bao phủ 11 quốc gia và nhiều ngành khác nhau, do Tập đoàn STOXX thuộc Deutsche Börse thiết kế. Airbus, LVMH, TotalEnergies, ASML, Banco Santander là những thành phần quan trọng. Chỉ số này được dùng rộng rãi làm chuẩn cho nền kinh tế khu vực euro và là cơ sở cho các sản phẩm phái sinh tài chính. Đến cuối năm 2023, tăng 6.45%.

IBEX 35: Nhịp đập của thị trường Tây Ban Nha

Là chỉ số đại diện của Sở Giao dịch chứng khoán Madrid (BME), IBEX 35 theo dõi 35 công ty có thanh khoản cao nhất. Chỉ số tính theo trọng số vốn hóa, điều chỉnh mỗi nửa năm. Các thành phần chính gồm BBVA, Inditex, ArcelorMittal, Iberdrola, Repsol. Hiệu suất tốt nhất năm 2023, tăng 9.72%, gần như bằng với S&P 500 của Mỹ.

CAC 40: Biểu tượng của nền kinh tế Pháp

Chỉ số quan trọng nhất của Euronext Paris, gồm 40 công ty lớn nhất trong 100 công ty niêm yết của Pháp. Tính theo vốn hóa tự do lưu hành, được dùng rộng rãi làm cơ sở cho các sản phẩm cấu trúc, quỹ và quyền chọn. Các cổ phiếu chính gồm Alstom, BNP Paribas, L’Oréal, Renault, Stellantis. Tăng 5.29% trong năm 2023.

Thị trường chứng khoán châu Âu đang âm thầm chuyển mình

Thay đổi sâu sắc về cấu trúc ngành

Kể từ cuộc khủng hoảng tài chính 2008, diện mạo của thị trường chứng khoán châu Âu đang thay đổi lớn. Từ 2010 đến 2023, tỷ trọng các ngành đã có sự điều chỉnh rõ rệt:

Các ngành công nghiệp, chăm sóc sức khỏe, tiêu dùng thiết yếu và công nghệ thông tin tăng lên. Trong đó, công nghệ thông tin từ dưới 3% tăng lên 6.7%, dù vẫn thấp hơn nhiều so với gần 30% của Mỹ, nhưng xu hướng này đáng chú ý.

Ngược lại, các ngành truyền thống như tài chính, vật liệu, năng lượng, viễn thông, tiện ích giảm tỷ trọng. Điều này phản ánh sự tiến hóa của cấu trúc kinh tế toàn cầu và sự dịch chuyển trọng tâm thị trường. Những thay đổi này dù chậm nhưng rõ ràng về hướng đi.

Ưu thế phân tán: không tất cả trứng đều trong cùng một giỏ

So sánh với thị trường Mỹ, một hiện tượng thú vị xuất hiện. Thị trường Mỹ chủ yếu do cổ phiếu công nghệ chi phối, tỷ trọng công nghệ thông tin lên tới 30%; còn thị trường châu Âu có phân bổ ngành nghề cân đối hơn, tỷ trọng cổ phiếu công nghệ chỉ 6.7%. Điều này có nghĩa là khủng hoảng trong một ngành duy nhất sẽ tác động ít hơn đến châu Âu.

Cấu trúc đa dạng này rất phù hợp để đầu tư qua chỉ số. Vì không ngành nào quá tập trung, bạn có thể nhận được lợi nhuận trung bình ổn định hơn.

Giấc mơ vàng của các công ty châu Âu “đào vàng toàn cầu”

Dữ liệu này rất rõ ràng: gần 60% doanh thu của các công ty niêm yết châu Âu đến từ các khu vực ngoài châu Âu. So với năm 2012, khi 61% doanh thu vẫn đến từ nội địa châu Âu, thì sự thay đổi này là một cuộc cách mạng.

Thị trường Bắc Mỹ đóng góp 26% doanh thu, còn các thị trường mới nổi (bao gồm Mỹ Latin và châu Phi) cung cấp 25%. Nói cách khác, thị trường chứng khoán châu Âu thực sự là một cửa sổ đầu tư vào tăng trưởng toàn cầu. Ngay cả khi nền kinh tế nội địa yếu, các công ty này vẫn duy trì tăng trưởng qua hoạt động quốc tế.

Đầu tư vào thị trường chứng khoán châu Âu có đáng không

Giá trị hấp dẫn bắt đầu xuất hiện

Xét theo tỷ lệ P/E, vào tháng 9 năm 2023, 7 trong 10 ngành chính của thị trường chứng khoán châu Âu đang giao dịch dưới mức trung bình của 10 năm. Bao gồm viễn thông, tiêu dùng thiết yếu, tiêu dùng thiết yếu, năng lượng, tài chính, vật liệu và tiện ích.

Giá trị thấp phản ánh thực tế kinh tế châu Âu chậm lại, nhưng đồng thời cũng tạo ra cơ hội. Một khi Ngân hàng Trung ương châu Âu bắt đầu hạ lãi suất (dự kiến vào Quý 2 hoặc Quý 3 năm 2024), các tài sản bị định giá thấp này có thể sẽ được điều chỉnh lại.

Rủi ro địa chính trị là con dao hai lưỡi

Xung đột Ukraine và tình hình Trung Đông nóng lên thực sự đã phủ bóng đen lên châu Âu. Biến động giá dầu, bất ổn chuỗi cung ứng, tăng chi tiêu quốc phòng, tất cả đều ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán. Nhưng cho đến nay, nền kinh tế châu Âu vẫn giữ được sức bền dưới áp lực này.

Tại sao hiện tại có thể là cơ hội

Nếu thị trường Mỹ bị định giá quá cao, thì mức chiết khấu của thị trường châu Âu có thể bị thổi phồng quá mức. Thị trường thường phản ứng quá mức, nhà đầu tư nên phá vỡ các định kiến cũ về châu Âu. Các công ty bán dẫn như ASML (vốn hóa 215.9 tỷ euro), dù đặt trụ sở tại Hà Lan, nhưng nằm ở trung tâm chiến tranh chip, cho thấy châu Âu cũng có thể nuôi dưỡng các doanh nghiệp toàn cầu đẳng cấp thế giới.

Thị trường chứng khoán châu Âu năm 2024 sẽ ra sao

Dựa trên hiệu suất cả năm 2023, các chỉ số châu Âu có thành tích rất đa dạng. IBEX 35 thể hiện tốt nhất, gần như bằng với mức tăng của S&P 500; DAX 40 theo sau; Euro Stoxx 50, CAC 40 cũng có hiệu suất khá tốt; chỉ có FTSE 100 do nền kinh tế Anh gặp khó khăn mới giảm giá.

Vào năm 2024, tất cả các chỉ số đều chịu áp lực giảm kể từ cuối tháng 7, xung đột Trung Đông càng làm tăng áp lực này. Nhưng xét theo khung thời gian dài hơn, giá trị hấp dẫn của thị trường chứng khoán châu Âu, sức bền của nền kinh tế và quá trình chuyển đổi ngành nghề mang lại cơ hội cho nhà đầu tư trung và dài hạn.

Các yếu tố thúc đẩy chính gồm: khi nào lãi suất đạt đỉnh, khi nào Ngân hàng Trung ương châu Âu bắt đầu hạ lãi suất, diễn biến của tình hình địa chính trị, khả năng lợi nhuận doanh nghiệp duy trì tăng trưởng ổn định. Một khi lãi suất bắt đầu giảm, các định giá thấp sẽ nhanh chóng được phục hồi.

Thị trường chứng khoán châu Âu hiện tại giống như một cơ hội bị thị trường bỏ quên — định giá rẻ, nền tảng cơ bản vững chắc, ngành nghề đang chuyển mình nâng cấp. Với các nhà đầu tư có khả năng chịu rủi ro khác nhau, đều có thể tìm thấy điểm vào phù hợp. Điều quan trọng là phải phá vỡ các nhận thức cũ, nhìn nhận lại thị trường đầy tiềm năng này.