Hiểu về Bảng cân đối kế toán (Balance Sheet) - Tài liệu tài chính mà nhà đầu tư cần biết

2025-12-24 19:46:52

Balance là gì và tại sao nó quan trọng?

Balance (Bảng cân đối kế toán hoặc Báo cáo tình hình tài chính) là chỉ số quan trọng nhất đánh giá sức khỏe tài chính của công ty. Nó giúp các nhà quản lý, nhà đầu tư và những người quan tâm có thể nhìn thấy tổng thể về tình hình tài chính của doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định.

Ngoài việc kiểm tra sức mạnh tài chính nội bộ doanh nghiệp, Balance còn giúp so sánh tình hình tài chính giữa các công ty trong cùng ngành, từ đó có thể áp dụng để phát triển chiến lược kinh doanh tiếp theo.

Cấu trúc cơ bản: Phương trình Balance cần biết

Công thức nền tảng của Balance là:

Tài sản = Nợ phải trả + Vốn chủ sở hữu

Đây là sự cân bằng luôn phải có trong mọi bảng cân đối kế toán, vì vậy tên gọi này là “Balance”. Báo cáo này được hình thành từ việc tổng hợp hai phía:

Phía bên trái: Tài sản mà công ty sở hữu (Tài sản)
Phía bên phải: Nguồn vốn dùng để mua tài sản đó (Nợ phải trả + Vốn chủ sở hữu)

Vì vậy, hiện nay bảng này còn gọi là “Báo cáo tình hình tài chính” để rõ ràng hơn về mục đích thể hiện tình hình tài chính thực sự của doanh nghiệp.

Các thành phần chính của Balance

1. Tài sản (Assets) - Những gì công ty sở hữu

Tài sản là nguồn lực tạo ra doanh thu hoặc dùng trong hoạt động hàng ngày, được chia thành hai nhóm:

Tài sản lưu động - Có tính thanh khoản cao, có thể chuyển đổi thành tiền mặt trong vòng 1 năm, ví dụ: tiền mặt, phải thu khách hàng, hàng tồn kho, chi phí trả trước

Tài sản cố định - Có tính thanh khoản thấp, mất nhiều thời gian hơn để chuyển đổi thành tiền mặt, ví dụ: đất đai, nhà cửa, máy móc, phương tiện, đầu tư dài hạn

2. Nợ phải trả (Liabilities) - Những gì công ty nợ

Nợ phải trả là các nghĩa vụ mà công ty phải thanh toán cho bên ngoài, còn được chia thành hai loại:

Nợ ngắn hạn - Phải thanh toán trong vòng 1 năm, ví dụ: phải trả nhà cung cấp, thuế chưa nộp, vay ngắn hạn

Nợ dài hạn - Thanh toán sau hơn 1 năm, ví dụ: vay dài hạn, vay ngân hàng, trái phiếu

3. Vốn chủ sở hữu (Equity) - Giá trị thực của chủ sở hữu

Vốn chủ sở hữu đề cập đến giá trị ròng còn lại sau khi trừ nợ phải trả, gồm:

Vốn góp của cổ đông: Vốn ban đầu huy động để thành lập và vận hành doanh nghiệp
Lợi nhuận/lỗ tích lũy: Lợi nhuận từ hoạt động qua các năm tích lũy lại (Sau khi trừ cổ tức) hoặc lỗ tích lũy nếu doanh nghiệp lỗ

Đọc Balance một cách hệ thống

Bước 1: Hiểu dạng của Balance

Có hai dạng chính cần biết:

Dạng kế toán (Accounting Form) - Sắp xếp theo dạng T, bên trái là tài sản, bên phải là nợ phải trả + vốn chủ sở hữu. Đây là dạng phổ biến nhất vì dễ hiểu.

Dạng báo cáo (Report Form) - Sắp xếp theo thứ tự từ tài sản, sau đó nợ phải trả, rồi đến vốn chủ sở hữu. Dạng này giúp thấy rõ dòng chảy của dữ liệu.

Bước 2: Phân tích các chỉ số quan trọng

Thanh khoản - Khả năng thanh toán các khoản nợ đúng hạn, dựa trên tỷ lệ giữa tài sản lưu động và nợ ngắn hạn.

Khả năng sinh lợi - Xem xét từ phần vốn chủ sở hữu và lợi nhuận tích lũy. Nếu lỗ tích lũy kéo dài, có thể doanh nghiệp gặp vấn đề.

Khả năng thanh toán nợ - Đánh giá dựa trên tỷ lệ nợ phải trả so với tổng tài sản và vốn chủ sở hữu.

Bước 3: So sánh xu hướng theo thời gian

Không chỉ dựa vào số liệu bảng cân đối của một năm, mà cần theo dõi sự biến đổi của doanh nghiệp qua nhiều năm để nhận diện xu hướng thực sự.

Tại sao chúng ta đổi tên từ “Bảng cân đối” thành “Báo cáo tình hình tài chính”?

Tên “Balance” hoặc “Bảng cân đối” ban đầu chỉ đơn giản nói rằng “bên trái bằng bên phải”, nhưng không truyền tải nhiều ý nghĩa. Vì vậy, đã có sự điều chỉnh thành “Báo cáo tình hình tài chính” (Statement of Financial Position) để rõ ràng hơn về mục đích thể hiện tổng thể tài chính của công ty.

Nguồn dữ liệu Balance đáng tin cậy ở đâu?

Nhà đầu tư muốn kiểm tra Balance của công ty có thể truy cập tại website Datawarehouse.dbd.go.th theo các bước sau:

Truy cập Datawarehouse.dbd.go.th
Chọn “Thông tin doanh nghiệp và báo cáo tài chính”
Gõ tên công ty cần tìm
Chọn tab “Thông tin báo cáo tài chính”
Có thể lọc theo năm tài chính, loại báo cáo hoặc so sánh với các công ty cùng ngành.

Lời khuyên quan trọng khi đọc Balance

Balance là dữ liệu quá khứ - Báo cáo thể hiện tình hình của công ty tại một thời điểm nhất định, không phải dữ liệu theo thời gian thực. Nếu có thay đổi lớn sau ngày lập báo cáo, các số liệu đó có thể đã lạc hậu.

Số liệu có thể chỉnh sửa - Báo cáo tài chính có thể chứa lỗi hoặc đã qua chỉnh sửa để thể hiện hình ảnh tốt hơn. Do đó, cần xem xét các dữ liệu khác để có cái nhìn toàn diện.

Tác động của điều kiện kinh tế - Thời điểm phân tích báo cáo rất quan trọng. Lạm phát, lãi suất biến động hoặc điều chỉnh tỷ giá có thể ảnh hưởng đến so sánh, vì vậy cần xem xét bối cảnh kinh tế trong thời điểm đó.

Tóm lại: Balance là một trong những nguồn thông tin tài chính cơ bản

Balance là báo cáo tài chính thể hiện ba thành phần chính: Tài sản, Nợ phải trả và Vốn chủ sở hữu. Tài sản luôn phải bằng tổng Nợ phải trả cộng Vốn chủ sở hữu, phản ánh đúng tình hình tài chính thực sự của doanh nghiệp.

Đối với nhà quản lý, Balance giúp đánh giá sức khỏe tài chính và lập kế hoạch hoạt động. Nhà đầu tư có thể dùng Balance để đánh giá độ tin cậy và tiềm năng của công ty mà họ quan tâm.

Tuy nhiên, cần xem xét nhiều góc độ tài chính cùng lúc, cùng với bối cảnh kinh tế, để đưa ra quyết định hợp lý.

Xem bản gốc

Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.