Hiểu rõ các yếu tố xác định cung cầu để nâng cao hiệu quả đầu tư

Trong thế giới giao dịch và đầu tư, việc quan sát chuyển động của giá là kỹ năng cơ bản. Nhưng nếu hỏi tại sao giá lại di chuyển theo cách đó, câu trả lời thường nằm trong nguyên lý cung và cầu, đó là cơ chế nền tảng của thị trường, dù là thị trường hàng hóa hay thị trường tài chính.

Điều kỳ diệu của cung và cầu thúc đẩy sự biến đổi của giá cả

Nguyên lý cung và cầu không phải là điều phức tạp không thể tránh khỏi, mà ngược lại, là khái niệm có thể giải thích sự biến đổi của giá trong mọi thị trường. Khi người tiêu dùng muốn mua nhiều hàng hóa hơn, trong khi người bán không đủ hàng, giá sẽ tự nhiên tăng lên vì người mua sẵn sàng trả để có được hàng. Ngược lại, khi có dư thừa hàng hóa nhưng người mua chần chừ, người bán phải giảm giá để kích thích mua hàng.

Nguyên lý đơn giản này áp dụng cho cổ phiếu, tiền tệ và các tài sản tài chính khác, giúp nhà đầu tư sử dụng phân tích cung cầu như một công cụ để quyết định vào ra thị trường.

Cầu: Biểu hiện của mong muốn

Khi nói về cầu, chúng ta đang đề cập đến lượng hàng hóa mà người tiêu dùng muốn mua ở các mức giá khác nhau. Khi vẽ đường cầu, ta sẽ thấy mô hình rõ ràng: giá thấp = cầu cao, giá cao = cầu thấp.

Ảnh hưởng của Hiệu ứng Thu nhập (Income Effect) và Hiệu ứng Thay thế (Substitution Effect) đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra mô hình này. Khi giá giảm, ví của bạn có vẻ dày hơn (Hiệu ứng Thu nhập) và hàng hóa này có vẻ rẻ hơn các lựa chọn khác (Hiệu ứng Thay thế).

Ngoài giá cả, các yếu tố khác ảnh hưởng đến quyết định cầu gồm:

• Mức thu nhập của người tiêu dùng
• Sở thích và thị hiếu của thị trường
• Giá của hàng hóa thay thế
• Số lượng người mua trên thị trường
• Dự đoán về giá trong tương lai
• Mùa vụ và xu hướng thị trường

Cung: Khả năng cung cấp

Trong khi cầu xuất phát từ phía người tiêu dùng, cung xuất phát từ phía nhà sản xuất và người bán. Khi giá tăng, người bán có động lực sản xuất và bán nhiều hơn, vì lợi nhuận có khả năng cao hơn. Đường cung do đó có mối quan hệ cùng chiều với giá.

Các yếu tố quyết định cung gồm:

• Chi phí sản xuất
• Công nghệ và hiệu quả sản xuất
• Giá của các hàng hóa khác có thể thay thế
• Số lượng người bán trên thị trường
• Dự đoán về giá trong tương lai
• Các yếu tố tự nhiên và điều kiện bên ngoài

Điểm cân bằng: Kết luận của cuộc đấu tranh

Giá thực tế trên thị trường không do cung hoặc cầu quyết định đơn lẻ, mà tại điểm giao nhau của hai đường này, gọi là điểm cân bằng (Điểm Cân Bằng).

Tại điểm này, lượng người muốn mua bằng với lượng người muốn bán, giá có xu hướng ổn định, mặc dù đôi khi có thể xảy ra lệch tạm thời:

• Nếu giá cao hơn điểm cân bằng, sẽ có dư thừa hàng hóa, buộc người bán giảm giá.
• Nếu giá thấp hơn điểm cân bằng, sẽ xảy ra thiếu hụt, buộc người mua trả giá cao hơn.

Các yếu tố quyết định cung cầu trong thị trường tài chính

Thị trường tài chính phức tạp hơn nhiều vì các yếu tố quyết định cung cầu đa dạng và liên kết chặt chẽ.

Về cầu:

• Các số liệu kinh tế vĩ mô như lạm phát và lãi suất ảnh hưởng đến quyết định đầu tư.
• Thanh khoản của hệ thống tài chính: khi có nhiều tiền trong hệ thống, nhà đầu tư dễ dàng hơn.
• Niềm tin của thị trường, phụ thuộc vào triển vọng tương lai.

Về cung:

• Chính sách của công ty, như tăng vốn hoặc mua lại cổ phiếu, thay đổi lượng cổ phiếu trên thị trường.
• Phát hành cổ phiếu mới (IPO), bổ sung tài sản mới vào thị trường.
• Các quy định và luật lệ kiểm soát luồng lưu chuyển chứng khoán.

Áp dụng thực tế: Từ lý thuyết đến giao dịch thực chiến

###Phương pháp phân tích cơ bản

Cổ phiếu là hàng hóa trên thị trường, do đó giá được thúc đẩy bởi cung và cầu. Nhưng trong phân tích cơ bản, chúng ta tìm kiếm cầu thực sự đối với công ty, chứ không chỉ là giá cổ phiếu.

Khi có tin tốt, nhà đầu tư muốn mua nhiều hơn (Tăng cầu), và người bán có thể chần chừ bán ra, khiến giá tăng. Ngược lại, tin xấu sẽ ép giảm lượng cung (Tăng cung) và làm chậm mua vào, khiến giá giảm.

###Phương pháp phân tích kỹ thuật

Các công cụ kỹ thuật giúp nhận diện lực cung cầu rõ hơn:

1) Hành động giá và nến

• Nến xanh = lực mua thắng trong phiên đó
• Nến đỏ = lực bán thắng trong phiên đó
• Doji = hai phe vẫn đang đấu tranh

2) Theo xu hướng (Trend)

• Giá tạo đỉnh mới liên tục = cung đang tăng
• Giá tạo đáy mới liên tục = cầu đang tăng
• Giá dao động trong phạm vi = cả hai lực cân bằng

3) Hỗ trợ và kháng cự (Support & Resistance)

• Hỗ trợ = vùng cầu đang chờ
• Kháng cự = vùng cung đang chờ

Chiến lược Zone cung cầu trong bắt điểm

Có một chiến lược phổ biến trong trader là Zone Cung Cầu (Demand Supply Zone), dựa trên phân tích để tìm điểm giá thoát khỏi trạng thái cân bằng và xu hướng lên hoặc xuống.

###Giao dịch tại điểm đảo chiều

Zone Cầu Drop Base Rally (DBR) - Khi lực bán quá lớn: Giá giảm nhanh (Drop) rồi dừng lại tại mức thấp (Base), trong khi lực mua bắt đầu xuất hiện nhiều hơn. Sau đó, khi tin tốt đến, giá sẽ tăng mạnh (Rally), cơ hội vào lệnh là tại điểm phá vỡ khung.

Zone Cung Rally Base Drop (RBD) - Khi lực mua quá lớn: Giá tăng nhanh (Rally) rồi dừng lại tại mức cao (Base), trong khi lực bán bắt đầu xuất hiện nhiều hơn. Sau đó, khi tin xấu đến, giá sẽ giảm mạnh (Drop), cơ hội vào lệnh bán là tại điểm phá vỡ khung.

###Giao dịch theo xu hướng tiếp diễn

Zone Cầu Rally Base Rally (RBR) - Xu hướng tăng tiếp tục: Giá liên tục đi lên, thỉnh thoảng có sự nghỉ ngơi rồi tiếp tục vượt lên. Cơ hội vào lệnh mua là mỗi lần có sự nghỉ ngơi rồi vượt lên.

Zone Cung Drop Base Drop (DBD) - Xu hướng giảm tiếp tục: Giá liên tục giảm, thỉnh thoảng có sự nghỉ ngơi rồi tiếp tục giảm. Cơ hội vào lệnh bán là mỗi lần có sự nghỉ ngơi rồi vượt xuống.

Áp dụng hiệu quả

Hiểu về cung và cầu giống như học bơi, bạn có thể nghe giảng rất tốt nhưng phải xuống nước mới biết nổi. Nhà đầu tư thành công là người liên tục kết hợp kiến thức lý thuyết với quan sát thực tế thị trường.

Phân tích giá cổ phiếu hoặc bất kỳ tài sản nào dựa trên nguyên lý này sẽ giúp bạn hiểu rõ lý do tại sao giá di chuyển như vậy, từ đó dự đoán xu hướng chính xác hơn. Điều quan trọng là tìm kiếm các mẫu hình lặp đi lặp lại trong thị trường và luyện tập để bắt chính xác các điểm vào ra.