Hiểu rõ ý nghĩa đầu tư đòn bẩy qua một bài viết, tiết lộ lý do tại sao các cao thủ đều sử dụng đòn bẩy

Đầu tư đòn bẩy nghĩa là gì?

Nói đến từ “đòn bẩy”, nhiều người phản ứng đầu tiên là rủi ro. Nhưng nếu bạn hỏi các nhà giao dịch đòn bẩy là gì, câu trả lời thường là: “Dùng 100 đồng để tạo cơ hội với 10.000 đồng”.

Ý nghĩa của đòn bẩy thực ra rất đơn giản——giao dịch bằng vay mượn. Bạn bỏ ra 5000 đồng làm ký quỹ, sàn giao dịch cho bạn vay thêm 5000 đồng, vậy là bạn có thể vận hành vị thế 10.000 đồng. Khi có lợi nhuận, lợi nhuận nhân đôi; khi thua lỗ, thiệt hại cũng nhân đôi. Đó chính là logic cốt lõi của đầu tư đòn bẩy.

Nhà toán học Hy Lạp cổ đại Archimedes từng nói: “Hãy cho tôi một điểm tựa, tôi có thể nâng cả trái đất”. Nguyên lý đòn bẩy trong thị trường đầu tư cũng giống như trong vật lý—dùng lực nhỏ hơn để nâng đỡ khối lượng lớn hơn qua công cụ. Đối với nhà giao dịch, “công cụ” này chính là tài khoản ký quỹ và hệ số đòn bẩy.

Ký quỹ và đòn bẩy: hai khái niệm dễ bị nhầm lẫn

Nhiều người mới không phân biệt rõ ký quỹ và đòn bẩy. Nói đơn giản:

• Ký quỹ: số tiền bạn gửi vào tài khoản giao dịch, là “phí vào cửa” để bắt đầu giao dịch
• Đòn bẩy: hạn mức tín dụng mà sàn cung cấp thêm, nhân rộng quy mô giao dịch của bạn

Hai khái niệm này có mối quan hệ ngược chiều. Tỷ lệ ký quỹ càng thấp, hệ số đòn bẩy càng cao. Ví dụ, ký quỹ chỉ cần 10% thì đòn bẩy là 10 lần; ký quỹ cần 50% thì đòn bẩy là 2 lần.

Ví dụ thực tế: Bạn có 5000 đồng, muốn giao dịch ngoại hối. Sàn nói “có thể dùng đòn bẩy 5 lần”, nghĩa là bạn có thể vận hành vị thế 25.000 đồng. Giả sử đồng Euro tăng giá, bạn lời 10%, tức là 2.500 đồng (chưa trừ phí). Nhưng nếu đồng Euro giảm 10%, bạn lỗ 2.500 đồng, tài khoản còn 2.500 đồng. Lúc này, nếu mức cắt lỗ là 50%, sàn sẽ tự động đóng vị thế của bạn để tránh thua lỗ tiếp.

Tại sao đầu tư đòn bẩy lại hấp dẫn đến vậy?

Ưu điểm 1: Dùng ít tiền để giao dịch quy mô lớn hơn

Giao dịch cùng số tiền, 100 đồng chỉ mua được sản phẩm trị giá 100 đồng. Dùng đòn bẩy, 100 đồng có thể mua sản phẩm trị giá 1000 đồng, thậm chí 10.000 đồng. Đối với nhà đầu tư nhỏ lẻ, điều này giúp tận dụng vốn hiệu quả hơn nhiều.

Ưu điểm 2: Lợi nhuận nhân đôi, nhân ba

Đòn bẩy như một chiếc kính phóng lợi nhuận. Thị trường biến động nhỏ, dùng đòn bẩy vẫn có thể thu lợi lớn. Nhiều nhà giao dịch trong ngày (day trader) tận dụng điều này để kiếm lời nhanh trong thị trường thanh khoản cao như ngoại hối, tiền điện tử.

Nhược điểm 1: Rủi ro cháy tài khoản tăng cao

Dùng đòn bẩy càng cao, khả năng cháy tài khoản càng lớn. Cùng một mức biến động thị trường, đòn bẩy 10 lần dễ bị thanh lý hơn đòn bẩy 2 lần. Đó là lý do nhiều người mới thua lỗ sạch khi lần đầu dùng đòn bẩy cao.

Nhược điểm 2: Thua lỗ nhân với hệ số

Lợi nhuận thì thích, nhưng thua lỗ cũng nhân hệ số. Thị trường giảm 5%, dùng đòn bẩy 10 lần, có thể mất đến 50% vốn. Chính vì vậy, các trader lâu năm nhấn mạnh cắt lỗ quan trọng hơn chốt lời.

Các công cụ đầu tư đòn bẩy nào có thể dùng?

1. Giao dịch ngoại hối—thị trường đòn bẩy lớn nhất thế giới

Thị trường ngoại hối có khối lượng giao dịch hàng ngày trên 5 nghìn tỷ USD, thanh khoản cực cao, minh bạch rõ ràng. Quan trọng nhất, thị trường này hoạt động 24/5, rất thân thiện với nhà đầu tư Trung Quốc. Từ 8 giờ tối đến 12 giờ đêm theo giờ Bắc Kinh là cao điểm giao dịch của châu Âu và Mỹ, thời điểm này thị trường sôi động nhất, cơ hội nhiều nhất.

Hợp đồng chênh lệch ngoại hối (CFD) cho phép giao dịch hai chiều, vừa mua vừa bán khống. Một số nền tảng có thể cung cấp đòn bẩy ngoại hối lên tới hơn 100 lần, nhưng khuyên các nhà mới nên kiểm soát dưới 20 lần.

2. Tiền điện tử—tài sản mới có biến động lớn nhất

Bitcoin, Ethereum và các đồng tiền điện tử khác do ra đời chưa lâu, tâm lý thị trường biến động mạnh, nên độ biến động cực cao. Đây vừa là cơ hội, vừa là cạm bẫy cho đòn bẩy.

Các sàn giao dịch tiền điện tử thường cung cấp đòn bẩy từ 3 đến 100 lần. Trong giới crypto có câu nói: “Đòn bẩy 3 lần cháy tài khoản, đòn bẩy 10 lần mơ mộng”, châm biếm tính chất nguy hiểm của đòn bẩy cao trong các tình huống cực đoan.

3. Chỉ số chứng khoán—rủi ro tương đối kiểm soát được

Chỉ số chứng khoán đại diện cho hiệu suất trung bình của một rổ cổ phiếu. Ví dụ như CSI 300, Nasdaq 100, đầu tư vào chỉ số phân tán rủi ro hơn so với đầu tư vào từng cổ phiếu riêng lẻ.

Giao dịch đòn bẩy chỉ số có lợi ích:

• Tránh các sự kiện “thiên nga đen” (cổ phiếu đột nhiên sụp đổ)
• Không lo bị đình chỉ giao dịch
• Biến động nhỏ hơn cổ phiếu riêng lẻ, rủi ro kiểm soát tốt hơn
• Có thể dùng một vị thế để bắt kịp xu hướng toàn ngành hoặc toàn quốc gia

4. Hàng hóa—lựa chọn chống lạm phát

Vàng, dầu thô, nông sản là các hàng hóa truyền thống để phòng chống lạm phát. Chúng có đặc điểm: khi các tài sản khác giảm giá, hàng hóa thường tăng giá. Mối tương quan nghịch này giúp hàng hóa trở thành công cụ phân tán rủi ro tốt.

Vàng và dầu thô có thanh khoản tốt nhất, phù hợp để giao dịch đòn bẩy. Tuy nhiên, cần chú ý đến rủi ro chính trị và các sự kiện đột xuất (ví dụ như các sự kiện địa chính trị thường làm giá dầu tăng vọt).

Làm thế nào để đầu tư đòn bẩy mà không cháy tài khoản?

Bước 1: Chọn mức đòn bẩy phù hợp với bản thân

90% thua lỗ của người mới bắt đầu xuất phát từ “dùng đòn bẩy quá cao”. Khuyến nghị tiêu chuẩn là:

• Người mới: đòn bẩy 2-5 lần, tập trung học logic giao dịch
• Nhà giao dịch có kinh nghiệm: đòn bẩy 5-20 lần, linh hoạt điều chỉnh theo biến động thị trường
• Chỉ những người dày dạn mới nên xem xét đòn bẩy trên 20 lần

Đừng như một số người, thấy ký quỹ nhỏ là tăng đòn bẩy quá mức, cuối cùng “một đợt giảm là cháy tài khoản”.

Bước 2: Luôn theo dõi mức cắt lỗ

Các nền tảng khác nhau có mức cắt lỗ khác nhau, phổ biến là khi giá trị tài khoản giảm xuống còn 30-50% ký quỹ thì tự động đóng vị thế. Khi chọn đòn bẩy, cần tính rõ mức cắt lỗ để có đủ khả năng chịu rủi ro.

Bước 3: Thực hiện cắt lỗ nghiêm ngặt

Đây là điều dễ bỏ qua nhất, nhưng lại cực kỳ quan trọng. Nhiều người khi giao dịch cứ “cố gắng chịu đựng”, nghĩ “chắc chắn sẽ hồi phục”, kết quả là bị cháy tài khoản. Cách đúng là: trước khi vào lệnh, đặt sẵn điểm cắt lỗ, khi chạm tới thì phải đóng ngay không điều kiện. Điểm cắt lỗ nên nằm trong khả năng chịu đựng thua lỗ của bạn (thường không quá 2-3% tài khoản mỗi lần).

Bước 4: Sử dụng phân tích kỹ thuật để giảm thiểu rủi ro

Các công cụ như hỗ trợ, kháng cự, đường trung bình động dù không chính xác tuyệt đối, nhưng dùng tốt sẽ giảm thiểu sai sót trong giao dịch. Nhiều nhà giao dịch chuyên nghiệp thắng lớn nhờ phân tích kỹ thuật cẩn thận và quản lý rủi ro tốt.

Bước 5: Giữ tâm lý ổn định

Thị trường ngoại hối, tiền điện tử biến động nhanh, dễ gây cảm xúc. Thấy lợi nhuận thì vui vẻ, thua lỗ thì lo lắng. Giao dịch theo cảm xúc dễ dẫn đến mua đuổi, bán tháo, làm thua lỗ nặng hơn. Cách tốt nhất là: lập kế hoạch → thực hiện theo kế hoạch → không để cảm xúc ảnh hưởng đến chiến lược ngắn hạn.

Lời cuối

Đầu tư đòn bẩy về cơ bản là dùng cách thông minh để nhân rộng lợi nhuận trong phạm vi rủi ro bạn có thể chấp nhận. Nó không phải là trò cờ bạc, cũng không phải con đường làm giàu trong một đêm. Người dùng đòn bẩy thành công thường là những người hiểu rõ rủi ro, có khả năng thực thi tốt và tâm lý vững vàng.

Ý nghĩa của đòn bẩy rất đơn giản, nhưng để dùng tốt cần thời gian và tích lũy kinh nghiệm. Thay vì mù quáng đua theo đòn bẩy cao, hãy dành thời gian trau dồi kỹ năng giao dịch và quản lý rủi ro. Đó mới là con đường sống lâu trong thị trường.