Quản lý tài sản lưu động: Hiểu biết cần thiết cho nhà đầu tư hiện đại

Khi công ty đối mặt với khủng hoảng, tài sản nào có giá trị nhất?

Trong giai đoạn dịch COVID-19 bùng phát, công ty Apple dưới sự điều hành của CEO Tim Cook đã tự tin tuyên bố rằng thanh khoản không phải là vấn đề. Lý do là công ty sở hữu các loại tài sản khác nhau có thể chuyển đổi thành tiền mặt nhanh chóng. Tình huống này dẫn chúng ta đến câu hỏi quan trọng: thành phần nào trong báo cáo tài chính phản ánh sức mạnh của công ty để tồn tại? Quan trọng nhất là tài sản lưu động, chỉ ra khả năng chi trả trong ngắn hạn.

Tài sản lưu động: định nghĩa và tầm quan trọng thực tiễn

Tài sản lưu động (Current Asset) là tổng giá trị của tất cả các nguồn lực mà công ty nắm giữ và có thể chuyển đổi thành tiền mặt trong vòng 12 tháng. Khi công ty gặp phải tình trạng mất doanh thu hoặc cần tiền gấp, phần này của bảng cân đối kế toán sẽ là nguồn vốn quan trọng nhất.

Ngược lại với ý tưởng này, tài sản cố định (Noncurrent Asset) là các nguồn lực mà công ty giữ để sử dụng lâu dài, như đất đai, tòa nhà và máy móc. Việc chuyển đổi chúng thành tiền mặt khó hơn và mất nhiều thời gian hơn.

Điểm khác biệt chính là tính thanh khoản. Tài sản lưu động có tính thanh khoản cao nghĩa là dòng tiền của công ty sẽ ổn định, nhưng nếu phần lớn tài sản này là các khoản phải thu chưa thu được, thì sự tin tưởng vào khả năng chuyển đổi thành tiền cũng sẽ giảm đi.

Thành phần của tài sản lưu động: nó gồm những gì?

Tiền mặt và các khoản tương đương

Tiền mặt là tài sản có tính thanh khoản cao nhất, có thể dùng để thanh toán ngay lập tức. Tuy nhiên, việc giữ nhiều tiền mặt không tạo ra lợi nhuận, nên công ty thường gửi một phần vào ngân hàng để hưởng lãi suất, đồng thời vẫn giữ rủi ro thấp từ sự ổn định của tổ chức tài chính.

Đầu tư ngắn hạn

Một số công ty đầu tư một phần tiền mặt vào cổ phiếu, vàng hoặc trái phiếu có kỳ hạn dưới 1 năm. Các khoản đầu tư này có rủi ro cao hơn nhưng có thể mang lại lợi nhuận cho công ty.

Các khoản phải thu và giấy nợ phải thu

Khi công ty bán hàng theo tín dụng, khách hàng sẽ thanh toán trong tương lai. Phần này gọi là các khoản phải thu thương mại (Trade Receivable). Tuy nhiên, nếu khách hàng gặp khó khăn tài chính, có thể không thanh toán đúng hạn, làm giảm chất lượng của tài sản này. Các giấy nợ phải thu (Notes Receivable) mang tính chính thức hơn vì là hợp đồng nhận tiền có điều kiện rõ ràng.

Hàng tồn kho

Là nguyên vật liệu, bán thành phẩm hoặc thành phẩm đang chờ bán, được xếp vào tài sản lưu động vì có thể bán thành tiền trong vòng 1 năm. Tuy nhiên, nếu thị trường sụp đổ, hàng tồn kho có thể trở thành chi phí mất trắng của công ty.

Vật tư tiêu hao

Loại này bao gồm vật tư văn phòng như giấy, bút, mực in, có thời gian sử dụng không quá 1 năm, hoặc thiết bị văn phòng có giá trị thấp và dùng trong thời gian ngắn. Những thứ này có tính thanh khoản thấp do thị trường đồ cũ hạn chế, nhưng công ty vẫn phải ghi nhận chúng trong báo cáo tài chính để đảm bảo chính xác.

Doanh thu chưa thực hiện và chi phí trả trước

Một số công ty đã cung cấp dịch vụ nhưng chưa thu tiền, gọi là doanh thu chưa thực hiện. Ngược lại, có công ty trả trước các khoản phí như bảo hiểm hàng năm hoặc tiền thuê quảng cáo. Những khoản này được xếp vào tài sản vì công ty sẽ nhận lợi ích trong tương lai.

Cách đọc tài sản lưu động trong báo cáo tài chính

Bảng cân đối kế toán (Balance Sheet) thể hiện tài sản lưu động ở phần đầu tiên. Thường thì các mục sẽ được sắp xếp theo thứ tự từ tính thanh khoản cao nhất đến thấp nhất như sau:

1. Tiền mặt
2. Tiền gửi ngân hàng
3. Đầu tư ngắn hạn
4. Các khoản phải thu
5. Hàng tồn kho

Nhà đầu tư có thể dùng các con số này để đánh giá khả năng của công ty trong việc đối phó với mất doanh thu ngắn hạn. Tài sản lưu động càng nhiều, công ty càng có khả năng tự bảo vệ.

Ngoài ra, việc phân tích thành phần của tài sản lưu động còn cho biết công ty có bao nhiêu hàng tồn kho hoặc các khoản phải thu chưa thu được. Những tình huống này phản ánh khả năng vận hành và chất lượng doanh thu của doanh nghiệp.

Nghiên cứu điển hình: Apple trong thời kỳ khủng hoảng

Trong báo cáo tài chính cuối năm 2019, Apple có tổng tài sản lưu động là $162.8 tỷ USD, gồm tiền mặt và các tài sản gần tiền mặt $59 nghìn tỷ USD$143 . Đến năm 2020, các số liệu có sự thay đổi đáng kể:

• Tài sản lưu động giảm: từ $135 nghìn tỷ sang $90 nghìn tỷ USD
• Tiền mặt giảm mạnh: từ $48 nghìn tỷ còn (nghìn tỷ USD ) giảm 46%$37
• Các khoản phải thu tăng: từ $60 nghìn tỷ lên (nghìn tỷ USD ) tăng 62.7%(

Hiện tượng này cho thấy Apple đã thay đổi chính sách bán hàng, đề xuất các điều kiện thanh toán linh hoạt hơn để duy trì doanh số. Tuy nhiên, xét về độ tin cậy trong chuyển đổi thành tiền mặt, việc giảm tiền mặt và tăng các khoản phải thu đồng nghĩa với việc gia tăng rủi ro.

Dù vậy, với danh tiếng vững mạnh, Apple vẫn có thể duy trì mức tài sản lưu động cao, đó là lý do Tim Cook nói rằng thanh khoản không phải là vấn đề.

Thiết bị văn phòng: có phải là tài sản lưu động không?

Câu hỏi thường gặp là thiết bị văn phòng có thuộc loại tài sản lưu động không? Câu trả lời phụ thuộc vào đặc điểm và thời gian sử dụng:

• Nếu là vật tư tiêu hao )giấy, bút dùng hết trong vòng 1 năm thì coi là tài sản lưu động.
• Nếu là nội thất, máy tính, máy in dùng trong nhiều năm, thì coi là tài sản cố định vì sẽ tính khấu hao trong nhiều năm.

Vì vậy, thiết bị văn phòng có thể là tài sản lưu động hoặc không lưu động, tùy thuộc vào thời gian sử dụng dự kiến không quá 1 năm hay không.

Tóm tắt và khuyến nghị

Tài sản lưu động là chỉ số quan trọng để đánh giá sức mạnh của công ty. Nhà đầu tư nên xem xét không chỉ tổng số mà còn phân tích từng thành phần. Có đủ tiền mặt, các khoản phải thu đáng tin cậy và hàng tồn kho bán được là những dấu hiệu của một doanh nghiệp có sức khỏe tài chính tốt.

Hiểu rõ tài sản lưu động giúp nhà đầu tư dự đoán được khả năng tồn tại của công ty trong vòng 3 đến 6 tháng tới khi thị trường gặp khó khăn. Đó là nền tảng cho quyết định đầu tư thông minh.