Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) đã tăng lãi suất lần đầu tiên sau 17 năm, nhưng thị trường lại không có biến động lớn? Nhiều người lo lắng, nhưng điều thực sự cần quan tâm không phải là “có tăng lãi suất hay không”, mà là “tăng bao nhiêu”.

Giao dịch chênh lệch lãi suất (carry trade) thực chất là vay đồng yên với chi phí gần như bằng 0, sau đó đem đầu tư vào các tài sản sinh lời cao trên toàn cầu để kiếm chênh lệch. Bây giờ BOJ đã tăng lãi suất, chi phí đi vay tăng lên, lý thuyết thì điều này sẽ kích hoạt làn sóng bán tháo—bán tài sản, đổi sang yên, trả nợ. Logic này không sai.

Nhưng vấn đề nằm ở liều lượng.

Hàng nghìn tỷ USD vốn vay đồng yên đang phân tán trong hệ thống tài chính toàn cầu, đây là “thanh khoản bóng tối” thực sự tồn tại. Nhưng dù lãi suất yên có tăng, vẫn gần như bằng 0, chênh lệch lãi suất giữa Nhật Bản và Mỹ vẫn rất lớn. Phần lớn nhà đầu tư không có lý do gì vội vàng rút lui. Đợt tăng lãi suất này giống như một động thái thăm dò, mức tăng nhẹ, quy mô dòng vốn quay về trong ngắn hạn là có hạn. Thị trường không biến động mạnh, là hợp lý.

Nếu thực sự có biến cố, cần phải xem “liều lượng nâng cấp” trong tương lai—nếu chênh lệch lãi suất thu hẹp nhanh chóng, khi đó mới kích hoạt làn sóng rút vốn hoảng loạn. Khi đó, tài sản bị ảnh hưởng nặng nề nhất chắc chắn là tiền mã hóa và cổ phiếu công nghệ đòn bẩy cao—những tài sản rủi ro cao và nhạy cảm nhất với thanh khoản. Sau đó mới đến chỉ số chứng khoán và trái phiếu lợi suất cao.

Quan điểm của tôi: đợt tăng lãi suất lần này chủ yếu mang ý nghĩa tín hiệu, có thể gây ra dao động ngắn hạn nhưng chưa đến mức sụp đổ hệ thống. Rủi ro thực sự nằm ở tốc độ tăng giá của đồng yên trong tương lai, cũng như cuộc đấu ai sẽ “chớp mắt” trước giữa Fed và BOJ.