Thấy có người vẫn còn băn khoăn tại sao lợi suất trái phiếu chính phủ tăng vọt mà tỷ lệ đăng ký mua lại tăng mạnh—nói trắng ra là chưa hiểu rõ nguyên lý của đấu giá.

Hãy đổi góc nhìn. Bạn đi xem đấu giá bình hoa, giá khởi điểm 500.000, có người hô 510.000, bạn theo lên 520.000—đây là cách chơi của thị trường thứ cấp, ai trả giá cao hơn thì lấy được.

Nhưng đấu giá trái phiếu chính phủ lại không như vậy. Đó là kiểu đấu giá kín, mỗi tổ chức viết một con số bỏ vào hộp, không ai biết người khác trả bao nhiêu. Giả sử thị trường dự đoán bình hoa này trị giá 510.000, đến khi mở ra xem: có người trả 500.000, có người trả 490.000, thậm chí có người trả thẳng 480.000...

Theo lý thì bạn nên trả thẳng 510.000 để lấy hàng ngay chứ? Vấn đề là—mua bình hoa để làm gì? Để lật tay bán kiếm chênh lệch thôi. Tôi mua 510.000 rồi bán lại 510.000, trừ phí còn lỗ, chỉ có ngốc mới làm vậy.

Thế nên nhìn bề ngoài thì có rất nhiều tổ chức tham gia, thực ra ai cũng đang tính toán ngầm: "Tôi không vội, cứ chờ hốt hàng rẻ thôi." Lúc này giá đấu không phải là giá thị trường, mà là ai lì hơn ai.

Vậy tại sao vẫn đông người tham gia? Lấy trái phiếu chính phủ Nhật làm ví dụ, giá liên tục giảm, lợi suất tăng vọt, các tổ chức thấy: "Ê, đây chẳng phải cơ hội kiếm tiền sao?" Ai cũng nghĩ nhỡ đâu đặt giá thấp lại trúng thì không thiệt gì. Người đông lên, tỷ lệ đăng ký mua tự nhiên tăng vọt.

Nói cho cùng, không phải thị trường phát điên, mà là lòng người đang đấu trí.