Hashrate, trở thành hàng hóa: Biên giới tiếp theo trong khai thác Bitcoin

Khai thác Bitcoin (BTC) đã phát triển từ những dàn máy trong gara và các trang trại kho bãi thành một ngành công nghiệp quy mô tổ chức, dự kiến sẽ tạo ra hơn $20 tỷ USD doanh thu vào năm 2025. Tuy nhiên, phần lớn nhà đầu tư vẫn nhìn nhận khai thác qua lăng kính cũ. Họ hoặc mua ASIC và chịu đựng những phiền toái, hoặc đặt cược vào cổ phiếu khai thác đầy biến động.

Tóm tắt

• Khai thác Bitcoin đang chuyển dịch từ sở hữu phần cứng sang các sản phẩm tài chính, với hashrate được mã hóa thành token và các sản phẩm phái sinh cho phép nhà đầu tư tiếp cận trực tiếp phần thưởng khai thác mà không cần quản lý máy móc.
• Hashrate đang trở thành một thị trường hàng hóa hoàn chỉnh, với các hợp đồng kỳ hạn, phòng ngừa rủi ro và sản phẩm cấu trúc cho phép thợ đào ổn định doanh thu và các tổ chức giao dịch năng lực khai thác như năng lượng hoặc kim loại.
• Khi cơ sở hạ tầng mở rộng và sự quan tâm của tổ chức tăng, hashrate đang trên đà trở thành tài sản giao dịch tiêu chuẩn hóa, cho phép biên lợi nhuận dự đoán được cho thợ đào và tiếp cận rộng rãi như ETF cho nhà đầu tư.

Thị trường đang phát triển một kênh tiếp cận sạch hơn: hashrate có thể giao dịch. Thay vì quản lý phần cứng, nhà đầu tư giờ đây có thể mua token đại diện cho sức mạnh tính toán, thu thập phần thưởng khai thác và để các nhà vận hành chuyên nghiệp xử lý máy móc phía sau.

Mã hóa chỉ là bước đầu

Hạ tầng ban đầu đang hình thành, với dòng tiền thực sự bắt đầu chảy vào.

Ở cấp độ cơ bản, các công ty khai thác mã hóa sức mạnh tính toán của họ thành các đơn vị có thể giao dịch. Mỗi token đại diện cho một lượng hashrate cụ thể — chẳng hạn 1 TH/s. Chủ sở hữu token nhận được phần thưởng khai thác tương ứng tỷ lệ. Công ty khai thác chịu trách nhiệm phần cứng, điện, và bảo trì. Nhà đầu tư chỉ việc nhận Bitcoin. Đối với cá nhân, hashrate mã hóa hạ thấp rào cản gia nhập: không cần phần cứng, lưu trữ hoặc hợp đồng năng lượng, chỉ cần tiếp cận thông qua token hoặc sản phẩm niêm yết có thể giao dịch.

Các nền tảng như Luxor cũng đã giới thiệu phái sinh hashrate, hợp đồng kỳ hạn mà thợ đào dùng để phòng ngừa sản lượng và nhà đầu tư chuyên nghiệp có thể giao dịch để tiếp cận qua thị trường được quản lý. Tính đến tháng 8/2025, các hợp đồng kỳ hạn hashrate OTC của Luxor đã giao dịch gần $200 triệu USD giá trị danh nghĩa từ đầu năm đến nay. Các hợp đồng này phòng ngừa rủi ro doanh thu khai thác (hashprice), không phải chi phí đầu vào như điện, nên nhiều nhà vận hành kết hợp chúng với phòng ngừa rủi ro điện truyền thống hoặc PPA để cân bằng hai phía. Cùng với khai thác mã hóa, các công cụ này mở rộng bộ công cụ tài chính, có thể trưởng thành thành một thị trường hàng hóa hoàn chỉnh cho hashrate.

Hashrate trung bình động 7 ngày của Bitcoin vừa đạt đỉnh 1,15 zettahashes mỗi giây vào ngày 18/10/2025. Lượng sức mạnh tính toán khổng lồ này hiện được chia nhỏ và bán cho nhà đầu tư mà không cần chạm vào dàn khai thác.

Các pool khai thác từng chỉ phục vụ nhà vận hành công nghiệp giờ phát hành token được bảo chứng bởi hashrate tập thể của họ. Ngành công nghiệp đang chuyển từ bán Bitcoin đã khai thác sang bán khả năng khai thác nó.

Khai thác đang trở thành cuộc chơi hàng hóa tiếp theo của Wall Street

Thợ đào đối mặt với vấn đề từng khiến các nhà sản xuất dầu tạo ra thị trường kỳ hạn cách đây một thế kỷ. Doanh thu biến động mạnh theo giá, chi phí vận hành chỉ tăng, và cạnh tranh xuất hiện bất ngờ thay đổi mọi thứ. Cũng như Exxon học cách bán trước sản lượng dầu năm sau để chốt giá dự báo, các thợ đào Bitcoin giờ đây bán hashrate tương lai để giúp đảm bảo dòng doanh thu ổn định hơn và khiến dòng tiền dễ mô hình hóa cho ngân hàng và nhà đầu tư. Mô hình này đã hiệu quả hàng chục năm trong năng lượng và nông nghiệp, nơi hợp đồng kỳ hạn bảo vệ nhà sản xuất khỏi biến động giá.

Khi độ khó mạng tăng vọt 20% chỉ trong một tháng, thợ đào đã phòng ngừa hashrate qua hợp đồng kỳ hạn giữ được biên lợi nhuận. Phần còn lại chỉ nhận bất cứ gì thị trường cho. Vậy, hợp đồng kỳ hạn hashrate thực sự phòng ngừa cái gì? Thực tế, tài sản cơ sở là sức mạnh tính toán (ví dụ, TH/s). Thanh toán dựa trên phần thưởng khối Bitcoin và phí giao dịch, có điều chỉnh độ khó mạng. Rủi ro chính bao gồm rủi ro cơ sở (biến động độ khó hoặc phí), thời gian hoạt động và hiệu suất đối tác. Khác với tiếp cận spot BTC, hợp đồng kỳ hạn hashrate phản ánh trực tiếp kinh tế của năng lực khai thác.

Các tổ chức tài chính đang tìm cách áp dụng công cụ thị trường hàng hóa cho hashrate. Một số nền tảng giờ cung cấp hợp đồng kỳ hạn cho sức mạnh tính toán. Số khác phát triển công cụ phòng ngừa rủi ro độ khó. Chỉ số khu vực phần lớn mới ở dạng ý tưởng, chờ độ sâu thị trường đủ hỗ trợ giao dịch phái sinh thực sự.

Khi hashrate được tài chính hóa hoàn toàn, nó sẽ định nghĩa lại ai có thể tham gia khai thác. Các hợp đồng tương lai và hoán đổi hiện tại phục vụ nhà giao dịch tổ chức. Các sản phẩm mã hóa ngày mai sẽ cho phép bất cứ ai, từ nhà đầu tư nhỏ lẻ, người đam mê crypto đến quỹ tổ chức, tiếp cận phần thưởng khai thác mà không phải lo phức tạp vận hành.

Các mảnh ghép đang dần hoàn thiện

Mỗi đổi mới tài chính đều theo cùng một mô hình. Đầu tiên là giao dịch cơ bản, sau đó đến phái sinh, rồi sản phẩm cấu trúc và cuối cùng là phổ cập đại chúng. Khai thác đang đi rất nhanh qua các giai đoạn này.

Nó bắt đầu bằng một vài bước đi táo bạo: các tổ chức bổ sung Bitcoin vào bảng cân đối kế toán. Ngày nay, đây không còn là xu hướng mà đã trở thành chuẩn mực: các tổ chức hiện nắm giữ hơn 10% tổng nguồn cung. Dữ liệu blockchain cho thấy sự chuyển dịch này rất rõ ràng, với các công ty đại chúng và ETF hấp thụ Bitcoin với tốc độ chưa từng có.

Khi Marathon và Riot lên sàn, họ mang tới cho nhà đầu tư nhỏ lẻ cơ hội tiếp cận khai thác mà không cần mua phần cứng. Nhưng cổ phiếu khai thác mang theo rủi ro doanh nghiệp, biến động cổ phiếu, và chỉ cung cấp tiếp cận gián tiếp với hoạt động nền tảng.

Và bây giờ, hashrate mã hóa còn tiến xa hơn. Những sản phẩm này thu hút nhà đầu tư tìm kiếm tiếp cận khai thác trực tiếp mà không cần qua lớp doanh nghiệp. Một số ngân hàng như Sygnum chấp nhận sức mạnh tính toán làm tài sản thế chấp cho hạn mức tín dụng và cho phép thợ đào vay dựa trên hashrate tương lai thay vì bán dự trữ Bitcoin. Quá trình chuyển đổi mà hàng hóa phải mất hàng thập kỷ đang diễn ra với hashrate chỉ trong 24 tháng.

Thợ đào cần các công cụ này khi biên lợi nhuận thu hẹp và cạnh tranh gay gắt hơn. Nhà đầu tư muốn tiếp cận Bitcoin ngoài giá spot biến động. Các sản phẩm hashrate giải quyết đồng thời cả hai vấn đề, lý giải vì sao tốc độ ứng dụng tăng nhanh, vượt xa nhiều mảng phái sinh crypto mới nổi khác.

Hạ tầng đang mở rộng: những hệ thống từng chỉ là ý tưởng vài năm trước nay đã luân chuyển hàng trăm triệu USD. Nếu mô hình này tiếp diễn, sản phẩm cho cá nhân có thể đi theo quỹ đạo ETF, đưa hashrate đến gần hơn với nhà đầu tư phổ thông. Cơ chế nền tảng rất đơn giản: nhà đầu tư không cần quản lý máy móc hay tự lưu ký BTC; họ có thể tham gia phần thưởng khai thác qua các sản phẩm cấu trúc, được quản lý chuyên nghiệp.

Trong năm năm tới, hashrate có thể được giao dịch như bất kỳ hàng hóa nào khác. Thay vì mở terminal Bloomberg chỉ thấy hợp đồng dầu hoặc đồng, trader cũng có thể thấy hợp đồng hashrate BTC niêm yết cùng. Nhà quản lý danh mục sẽ xem sức mạnh tính toán là một phân bổ tài sản nữa, và các sàn lớn như CME có thể sẽ niêm yết hợp đồng tiêu chuẩn hóa, giống các hàng hóa khác.

Thợ đào cuối cùng có thể vận hành kinh doanh với biên lợi nhuận dự đoán được. Họ có thể bán sản lượng hashrate trước ba năm và biết chính xác mình sẽ thu về bao nhiêu, bất kể giá Bitcoin ra sao. Khai thác trở thành kinh doanh chênh lệch dự báo: bạn biết chi phí điện, chốt giá hashrate, hưởng phần chênh lệch.

Sản phẩm trên thị trường sẽ từ cực kỳ đơn giản tới phức tạp như trader phái sinh. Ai cũng có thể mua token hashrate cơ bản để tiếp cận. Trong khi đó, các chuyên gia định lượng sẽ giao dịch hoán đổi độ khó và arbitrage chỉ số khu vực. Ngân hàng sẽ phát hành chứng chỉ cấu trúc được bảo chứng bởi sức mạnh tính toán, và các quỹ hưu trí không trực tiếp mua Bitcoin vẫn có thể mua ETP hashrate.

Tài chính hóa hashrate không còn là giả định, mà đang diễn ra, và lợi thế thuộc về những ai nhận ra compute vừa là tài nguyên vừa là loại tài sản.

Fakhul Miah

Fakhul Miah là Giám đốc Điều hành GoMining Institutional, mang đến hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngân hàng đầu tư và blockchain, bao gồm các vị trí lãnh đạo tại Morgan Stanley và các dự án tiên phong Web3. Được thành lập năm 2017, GoMining đã phát triển thành một hệ sinh thái tập trung vào Bitcoin với hơn 11 triệu TH/s sức mạnh tính toán trên các trung tâm dữ liệu tại Mỹ, Châu Phi và Trung Á. Hệ sinh thái của họ trải dài từ thợ đào kỹ thuật số, dự án GameFi Miner Wars, bệ phóng cho các startup BTCFi, GoMining Academy về giáo dục, và GoMining Institutional — bộ phận đầu tư mà Fakhul dẫn dắt quan hệ tổ chức và tăng trưởng chiến lược, bao gồm Quỹ Alpha Blocks dành riêng cho nhà đầu tư tổ chức.