Những cân nhắc chiến lược đứng sau chính sách thuế quan đối ứng của Mỹ

Vào thứ Năm tuần trước, một lãnh đạo cấp cao của Mỹ đã công bố một kế hoạch "thuế đối ứng" mới. Cách tính toán của kế hoạch này khá độc đáo: lấy thặng dư thương mại thực tế của các đối tác thương mại chính với Mỹ trong năm ngoái chia cho tổng giá trị hàng hóa xuất khẩu của họ, rồi chia cho hai, kết quả thu được chính là tỷ lệ thuế "đối ứng" mới.

Biện pháp này đã gây ra sự biến động mạnh mẽ trên thị trường toàn cầu, và thị trường tài sản tiền điện tử cũng không thoát khỏi. Tuy nhiên, thị trường có nhiều nghi ngờ về tác động lâu dài của kế hoạch thuế này: liệu đây có phải là chính sách quốc gia lâu dài của Mỹ, hay chỉ đơn giản là một chiến lược đàm phán để thu lợi?

Nếu là trường hợp trước, thì điều này có thể thay đổi hoàn toàn cục diện thương mại toàn cầu, Mỹ có thể sẽ hướng tới chủ nghĩa cô lập, điều này chắc chắn sẽ gây ra tác động tiêu cực lâu dài đến nền kinh tế toàn cầu. Nhưng nếu là trường hợp sau, thì sự hoảng loạn hiện tại trên thị trường có thể chỉ là tạm thời, khi các cuộc đàm phán nhiều bên tiến triển, Mỹ và các quốc gia khác có thể dần đạt được đồng thuận, tâm lý thị trường cuối cùng sẽ bình ổn, giá tài sản cũng sẽ trở về mức bình thường.

Mặc dù nhà lãnh đạo này trước đó đã nhiều lần mô tả chính sách thuế quan là một "chính sách quốc gia" nhằm thúc đẩy việc quay trở lại ngành sản xuất, và xem đây như một cam kết chính trị đối với cử tri ở một số khu vực. Tuy nhiên, tôi có xu hướng nghĩ rằng, chính sách thuế quan có thể là một đòn bẩy trong các cuộc đàm phán, với mục tiêu cuối cùng là giành được thành tích chính trị đủ cho bản thân, có thể bao gồm:

1. Tăng cường đơn hàng quốc tế: Khuyến khích các quốc gia khác mua nhiều hàng hóa của Mỹ hơn, chẳng hạn như thực phẩm, năng lượng, vũ khí và máy bay chở khách.
2. Tạo ra cơ hội việc làm địa phương: Thu hút các doanh nghiệp lớn đầu tư xây dựng nhà máy tại Hoa Kỳ.
3. Đàn áp đối thủ cạnh tranh: Ép một số quốc gia liên minh với Mỹ, gây áp lực thêm lên một số quốc gia cụ thể.

Ngoài ra, sự biến động thị trường và kỳ vọng suy thoái kinh tế do chính sách thuế quan gây ra cũng đã gây áp lực lớn lên Cục Dự trữ Liên bang Mỹ. Mặc dù quyền hành chính không thể can thiệp trực tiếp vào quyết định của Cục Dự trữ, nhưng tình trạng gần như sụp đổ của nền kinh tế và thị trường chứng khoán có thể ảnh hưởng gián tiếp đến định hướng chính sách của họ.

Chỉ cần có thể chịu đựng được áp lực lớn hiện tại, theo sự tiến triển của các cuộc đàm phán, những yêu cầu thuế quan có vẻ vô lý này có thể dần chuyển hóa thành kết quả thực tế, từ đó cải thiện ảnh hưởng chính trị của họ, cung cấp lý do để mở rộng quyền lực hơn nữa, và có thể giúp đảng của họ chiếm ưu thế trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm tới.

Tuy nhiên, khả năng áp dụng thuế quan như một chính sách quốc gia lâu dài là rất nhỏ. Thời gian và không gian hiện tại không cho phép điều đó. Cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ của hai viện sẽ diễn ra vào năm tới, thuế quan cao lâu dài có thể dẫn đến suy thoái kinh tế, sụt giảm thị trường chứng khoán và lạm phát tài sản, điều này chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến hiệu suất của đảng chính trị đó trong cuộc bầu cử, thậm chí có thể dẫn đến việc ông trở thành "tổng thống què" trong phần còn lại của nhiệm kỳ, khó khăn trong việc thực thi chính sách.

Trên thực tế, trong chưa đầy một tuần kể từ khi chính sách thuế quan đối ứng được đưa ra, với việc tiếp xúc với nhiều quốc gia và xác nhận lợi ích thực tế, thái độ của chính phủ Mỹ về vấn đề thuế quan đã bắt đầu trở nên mềm mỏng. Một số quan chức cao cấp cho biết, đã có hơn 50 quốc gia liên hệ với Nhà Trắng để bắt đầu tiến hành đàm phán thương mại. Họ nhấn mạnh rằng, chính phủ Mỹ không cố gắng đạt được mục đích bằng cách hủy diệt thị trường Mỹ, mà đang tìm cách giảm thuế quan và rào cản phi thuế quan.

Tất nhiên, trong quá trình này cũng có thể xảy ra những tình huống bất ngờ. Ví dụ, các cuộc đàm phán giữa Mỹ và các đối tác thương mại chính (như EU và một số quốc gia châu Á) có thể không suôn sẻ. Một số quốc gia đã thực hiện hoặc đe dọa thực hiện các biện pháp trả đũa, trong khi Bộ trưởng Tài chính Mỹ cảnh báo không nên trả đũa, nếu không Mỹ sẽ gia tăng. Tình huống này có thể dẫn đến tình trạng bế tắc trong đàm phán, thậm chí là leo thang xung đột trong thời gian ngắn. Nhưng xét đến việc hầu hết các quốc gia có thể sẽ tích cực đàm phán với Mỹ, khả năng tình hình xấu đi tổng thể không lớn.

Cuối cùng, nhiệm vụ cốt lõi của chính phủ Mỹ vẫn là giành được nhiều "thành tích" hơn trước cuộc bầu cử giữa kỳ vào năm tới, chứ không phải để cho lạm phát cao và thị trường chứng khoán sụp đổ ảnh hưởng đến nửa sau nhiệm kỳ của mình. Do đó, ra tay "sớm hơn", đàm phán sớm hơn sẽ có lợi hơn cho chính phủ Mỹ.

Là "người tạo ra sự không chắc chắn", chính phủ Mỹ cũng không muốn phải đối mặt với "sự không chắc chắn" trước cuộc bầu cử giữa kỳ vào năm tới. Cuộc chơi chính sách thuế quan này có thể sẽ kết thúc theo một cách tương đối hòa bình, nhưng quá trình sẽ chắc chắn đầy trắc trở và thách thức.